วัดสระศรี
ที่ตั้ง ตั้งอยู่ภายในกำแพงเมืองด้านทิศเหนือของวัดมหาธาตุ ตั้งบนเกาะกลางตระพังตระกวน เยี้องจากวัดชนะ
สงครามไปทางทิศตะวันตก เป็นอีกโบราณสถานที่น่าสนใจนอกเหนือจากวัดมหาธาตุ ซึ่งอยู่ภายในอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ความพิเศษของวัดนี้อยู่ที่ตำแหน่งที่ตั้งของวัดซึ่งอยู่กลางสระน้ำที่มีขนาดใหญ่ที่สุดชื่อว่า ตระพังตระกวน สิ่งสำคัญของวัดประกอบด้วย เจดีย์ทรงระฆัง วิหารและโบสถ์กลางน้ำ ด้านหน้าวิหารขนาดใหญ่ประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัย มีเจดีย์ขนาดเล็ก ศิลปศรีวิชัยผสมลังกา ตั้งอยู่ทางด้านทิศใต้ มีซุ้มพระพุทธรูป 4 ทิศ ด้านหน้ามีเกาะกลางน้ำขนาดย่อมเป็นที่ตั้งของพระอุโบสถขนาดเล็ก วัดแห่งนี้ได้ชื่อว่าเป็นจุดที่มีทัศนียภาพที่สวยงาม
ประวัติ ไม่สามารถหลักฐานทางเอกสารใดกล่าวถึงวัดสระศรี
เจดีย์ทรงระฆังของวัดสระศรี เป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่แสดงถึงการ รับพุทธศาสนาจากลังกาของสุโขทัย บางครั้งจึงเรียกเจดีย์แบบนี้ว่า เจดีย์ทรงลังกา ครั้งหนึ่งมีผู้ลักลอบขุดกรุของเจดีย์องค์นี้ ได้พบ เจดีย์จำลอง (บรรจุอัฐิธาตุ) และแผ่นทองจารึกข้อความกล่าวถึงพระเถระผู้ใหญ่มาดำเนินการสร้างเจดีย์เพื่อ บรรจุพระอัฐิธาตุของพระมหาธรรมราชาลิไท จารึกหลักนี้จึงเรียกว่า จารึกวัดสระศรี และสถูปเจดีย์จำลอง ดังกล่าว ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติรามคำแหง สุโขทัย ส่วนโบสถ์ที่อยู่กลางน้ำก็เป็นความเชื่อถือแบบพุทธที่ใช้น้ำในความหมายของความบริสุทธิ์ของขอบเขต เรียก ว่า อุทกสีมา หรือ นทีสีมา ที่กันไว้เป็นเขตสำหรับให้พระสงฆ์ทำสังฆกรรม
รูปแบบสถาปัตยกรรม
ตั้งอยู่บนเกาะกลางตระพังตระกวนหันหน้าไปทางทิศตะวันออกมีน้ำล้อมรอบวัด โดยขุดสระไว้บริเวณมุมของผังวัดรูปสี่เหลี่ยม สระมุมโค้งหักศอกทั้ง 4 มุม เจดีย์ประธานเป็นเจดีย์ทรงกลมแบบลังกาขนาดใหญ่ รูปทรงสมบูรณ์ถึงยอด มีฐานชั้นล่างรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ยกพื้นสูง มีระเบียงคดอยู่โดยรอบฐาน ขนาดฐานกว้างยาวด้านละ 17.20 เมตร ด้านหน้าพระเจดีย์ทางด้านทิศตะวันออกเป็นวิหารตั้งในแนวแกน ขนาดกว้าง 16 เมตร ยาว 31 เมตร เสาวิหารก่อด้วยศิลาแลง โดยส่วนท้ายของวิหารเชื่อมต่อเป็นส่วนเดียวกับระเบียงคด
พระอุโบสถวัดสระศรี ตั้งอยู่บนเกาะขนาดเล็กทางด้านทิศตะวันออกของกลุ่มเจดีย์ประธาน พระอุโบสถมีผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมจตุรัส ขนาดกว้างยาวด้านละ 10 เมตร มีเสมาหินปักโดยรอบ
จากการขุดแต่งโบราณสถานโดยกรมศิลปากร วัดนี้พบโบราณวัตถุที่สำคัญ ประกอบด้วยพระพุทธรูปสำริดสมัยสุโขทัย เครื่องถ้วยชามของจีน สมัยราชวงค์เหม็ง กองซ้อนกันอยู่หน้าเจดีย์ และพบเจดีย์จำลองภายในกรุเจดีย์ประธานของวัด ปัจจุบันเจดีย์จำลององค์นี้ เก็บแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ รามคำแหง
ภายในวัดสระศรี มีโบราณสถานประกอบด้วย
พระวิหาร มีขนาดค่อนข้างใหญ่เก้าห้อง ผนังก่อด้วยอิฐถือปูน เสาแปดเหลี่ยมก่อด้วยศิลาแลง ด้านหน้ามีมุขเด็จและบันไดทางขึ้นทั้งสองด้าน ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัย พุทธลักษณะงดงาม พระเกศาขมวดใหญ่ ยอดเป็นเปลว ประดิษฐานที่ฐานชุกชี
เจดีย์ประธาน ตั้งอยู่ด้านหลังพระวิหาร เป็นเจดีย์ทรงทรงระฆัง หรือทรงลังกา ขนาดใหญ่ ฐานชั้นล่างเป็นฐานบัวลูกแก้วอกไก่ยกสูง ก่อเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ส่วนบนเป็นชั้นบัวถลา องค์ระฆัง บัลลังก์ ก้านฉัตรและปลียอด ภายในได้มีการขุดพบเจดีย์จำลองสำริด เจดีย์ดีบุก กรวยชิน กรวยเหล็ก โดยสมบัติดังกล่าวปัจจุบันได้เก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติรามคำแหง
เจดีย์ขนาดเล็ก ศิลปะศรีวิชัยผสมลังกา ตั้งอยู่ด้านข้างเจดีย์ประธาน รอบเจดีย์มีซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปทั้งสี่ทิศ ด้านหน้าเจดีย์ประดิษฐานด้วยพระพุทธรูปปางลีลา ศิลปะสุโขทัย
พระอุโบสกลางน้ำ ตั้งอยู่ด้านหน้าพระวิหาร บนเกาะที่มีขนาดเล็ก เป็นพระอุโบสถสองห้อง เหลือเฉพาะส่วนฐานและเสา มีเสมาหินชนวนปักอยู่โดยรอบ อันเป็นการแสดงเขตของพุทธาวาส
สะพานทางเข้าวัดสระศรี
